Jak uprawiać cukinię

Uprawa warzyw w przydomowym ogrodzie sprawia dużo satysfakcji. Dysponując nawet niewielką ilością miejsca, można uzyskać zadowalające plony, które pokryją bieżące zapotrzebowanie na cukinię. W przypadku urodzaju można też liczyć na zrobienie przetworów. Takich jak chociaż keczup z cukinii.

Miejsce pod cukinię

Clou powodzenia uprawy cukinii jest wybór odpowiedniego miejsca. Musi ono być przede wszystkim:

  • dobrze nasłonecznione;
  • osłonięte od wiatru;
  • łatwo dostępne;
  • o powierzchni około 1 m dla jednej rośliny.

Miejsce wybrane pod cukinie warto zacząć przygotowywać już rok wcześniej. Dzięki temu można uniknąć przekopywania ziemi, czy usuwania darni.

Przygotowanie gleby pod cukinię

Miejsce pod cukinię można zacząć przygotowywać o każdej porze roku, za wyjątkiem zimy. Warto pomyśleć o grządkach podwyższonych, które dla cukinii są genialnym rozwiązaniem. Tymczasem opisze inne sposoby uprawy cukinii.

Na kopczykach

W miejscu gdzie ma rosnąć cukinia, tworzy się kopczyki, z ziemi, kompostu, skoszonej trawy, drobnych gałęzi. Warto na spód położyć kilka warstw kartonu niezadrukowanego, co ograniczy rozwój chwastów. Wysokość kopczyka powinna mieć około 50 cm, szerokość około 60-70 cm do 100 cm.

Cukinia na redlinach, uprawiana prawie jak ziemniaki.

Taki sposób uprawy cukinii jest polecany na gleby podmokłe.

Na płask

Ziemię pod cukinię przygotowuje się w takim wypadku poprzez wyłożenie 3-4 warstw kartonu niezadrukowanego i zakrycie warstwą ściółki organicznej. Mogą to być liście z drzew, czy skoszona trawa. Przed siewem glebę się zrusza widłami amerykańskimi i dodaje w razie potrzeby trochę kompostu.

Czy cukinię można uprawiać na podwyższonej grządce?

Warto wiedzieć, że cukinia jest warzywem bardzo żarłocznym. Najlepiej rośnie w miejscach, które zapewniają jej dużo pokarmu. Grządki podwyższone są więc idealne dla cukinii. Dzięki sporej zawartości materii organicznej, która dostarcza jej azotu oraz innych minerałów. Cukinia rosnąca na grządce podwyższonej plonuje bardzo dobrze.

Kiedy siać cukinię?

W zasadzie cukinię można siać od pierwszych dni maja do końca czerwca. Jeśli chce się szybko uzyskać plony z cukinii warto zrobić w domu rozsadę. W połowie kwietnia wysiewa się po 2 nasiona cukinii w doniczki o szerokości około 10 cm. Jak wyrosną na około 2-3 liście, siewkę słabszą wycina się nożyczkami! Nie wolno wyrywać, gdyż dyniowate (do których należy cukinia) źle znoszą naruszanie korzeni.

Sadzonki cukinii wysadza się na miejsce w ogrodzie dopiero po 15 maja. Wcześniej należy hartować małe cukinie, wynosząc przez 2 tygodnie na zewnątrz przez dzień. Jeśli nie ma takiej możliwości, zawsze można je werandować przy otwartym oknie. Na noc koniecznie trzeba chować je do domu, w przypadku werandowania niekoniecznie.

Dlaczego warto moczyć ziarna cukinii przed siewem?

Moczenie nasion cukinii przed siewem to sposób na zapewnienie sobie lepszych wschodów. Warto ten zabieg wykonywać też u fasoli, bobu, groszku czy marchewki.

Cukinię można moczyć w letniej wodzie przez noc, przed siewem. Podobno również moczenie w mleku ma swoje zalety.

Okrywanie cukinii przed chłodem

Początki maja bywają w niektórych rejonach Polski bardzo chłodne. Dlatego, jeśli zapowiadane są przymrozki bądź spadki temperatury w okolice zera, warto okryć cukinię kilkoma warstwami agrotkaniny. W przypadku spadków poniżej zera można na noc założyć na sadzonkę pudełko kartonowe.

Ile sadzonek cukinii potrzeba wysiać?

Cukinie narastają bardzo szybko i dla jednej rodziny czteroosobowej wystarczy 2-4 sadzonki cukinii, które zapewnią wystarczającą ilość owoców. Jeśli zamierza się robić przetwory, można dosadzić 2 dodatkowe sadzonki, o ile dysponuje się miejscem.

Cukinia jest bardzo plenna, a młode owoce zbiera się co drugi lub trzeci dzień.

Cukinia w zależności od odmiany może być podłużna lub okrągła, różnić się też może kolorem skórki od ciemno zielonej poprzez nakrapianą po żółtą czy prawie białą.

Jakie rośliny można siać lub sadzić obok cukinii?

Należy zdawać sobie sprawę, że liście cukinii mogą mieć ponad 50 cm średnicy! A sama roślina osiąga nawet ponad 1 m średnicy! Dlatego jakiekolwiek inne rośliny powinny rosnąć w odległości minimum 1 metra od sadzonki.

  • fasola – rośnie dobrze w pobliżu cukinii, jednak najlepiej jest sadzić odmiany tyczne, które nie zostaną przez cukinię zagłuszone;
  • groszek zielony – ze względu na wczesny termin siewu, zbiera się go, zanim cukinia się rozrośnie, a pozostawione w glebie korzenie dostarczają cukinii azotu;
  • cebula – dość dobrze rośnie obok cukinii, nie może jednak zostać przez nią zagłuszona.

Czym nawozić cukinię w sezonie

Dobrze przygotowanie stanowiska pod cukinię powinno zawierać nawozy naturalne, tym bardziej, że w przypadków małych upraw można szybko reagować na niedobory nawozu. Naturalne nawozy pod cukinię to:

  • kompost – najlepiej stosować przed siewem/sadzeniem, w trakcie wzrostu roślin można wymieszać z wodą i podlewać cukinię;
  • obornik – można stosować jako roztwór z wodą do podlewania raz w tygodniu w czasie wzrostu oraz podczas kwitnienia;
  • gnojówki roślinne – bardzo dobry nawóz i tani, bez problemu zrobić go można nawet na działce ROD, stosuje się je w rozcieńczeniu 1:10 raz w tygodniu.

Podlewanie cukinii

Jak każda roślina dyniowata, cukinia jest wrażliwa na brak wody w glebie. Dlatego należy ją podlewać w trakcie suszy. Na jedną sadzonkę wystarczy około 5 litrów wody. W przypadku roślin owocujących lub kwitnących należy wylać dziennie minimum 10 litrów wody pod roślinę.

Jak zbierać cukinię

W zależności do czego ma być użyta cukinia, zbiera się owoce w odpowiedniej fazy dojrzałości:

  • młoda cukinia – skórka miękka i błyszcząca, długość owocu około 30 cm, do spożycia razem z nasionami;
  • średnio wyrośnięta cukinia – skórka miękka ale już matowa, miąższ zwarty i bardziej suchy, nasiona wymagają wykrawania;
  • cukinia dojrzała – skórka twarda i matowa, ciężka do usunięcia, miąższ zwarty z mniejszą ilością wody, nasiona dojrzałe nadają się do siewu w następnym roku, owoc przechowuje się dobrze przez kilka tygodni w przewiewnym miejscu.

Potrawy z cukinii

W ciągu sezonu warto korzystać z plonów ogrodu i robić dania z ich udziałem. To wzbogacenie diety na pewno poprawi samopoczucie oraz dostarczy wielu witamin i minerałów. Z cukinii można robić wiele fajnych dań:

  • leczo z cukinii – nadaje się do tego cukinia w każdej fazie dojrzałości;
  • lazania z cukinii – zamiast makarony używa się młodej cukinii pociętej w plastry na wzdłuż;
  • makaron z cukinią – różne przepisy dają ogrom możliwości;
  • cukinia faszerowana – średniej wielkości cukinie drąży się połówki które wypełnia farszem i podpieka;
  • cukinia na patelni z innymi warzywami;
  • wiele innych.
Cukinia panierowana.

Jakie przetwory z cukinii można zrobić

Cukinia jest bardzo popularnym warzywem, łatwa w uprawie, plenna i można ją wykorzystać w kuchni na wiele sposobów. Wśród wielu przepisów na przetwory udało mi się przetestować:

  • pikle z cukinii – takie bardziej pikantne są lepsze
  • dżem z cukinii – z dodatkiem miodu i cytryny, z pomarańczą, kiwi, czy ananasem;
  • leczo z cukinii – smakuje wybornie;
  • sos z cukinii – idealny dodatek do ryżu, makaronu;
  • keczup z cukinii – można robić w różnych wariantach, z czosnkiem, selerem czy innymi przyprawami;
  • cukinię można mrozić – pokrojoną w kostkę cukinię mrozi się jak inne warzywa.

Warto wiedzieć, że cukinia nie ma wyrazistego smaku, więc można ją używać jako wypełniacza do różnych sosów, potraw chińskich.

Cukinia to bardzo łatwe i wdzięczne w uprawie warzywo. Jednym z największych zagrożeń mogą być ślimaki, zwłaszcza gatunki nagie, które pustoszą warzywniki. Aby się przed nimi uchronić warto rozsypać popiół drzewny wokół sadzonek. Można też do tego użyć pokruszonych skorupek jaj, piasku.

Źródła:

Zdjęcia: pixabay.com, własne

Jadalne rośliny w pojemnikach, M. Guerra, Warszawa 2001

Poradnik działkowca, pod red. F. M. Bradleya, Warszawa 2003