Smak świeżo wykopanych ziemniaczków (nie mylić z kartofelkami) jest niesamowity. I tak uprzedzam różni się smakiem od tych ze sklepu. Nie wiem dlaczego, ale ziemniaczki z ogrodu, mają inny aromat, można wcinać je ze skórką i chętnie się nimi częstują gryzonie. Wrrr!
Kartofle, ziemniaki czy pyry?
Jak zwał tak zwał. Chodzi oczywiście o warzywo, które przywędrowało do nas z Ameryki, gdzie było uprawiane na początki przez Indian, a później przez emigrantów z Europy. Drewnianymi statkami przypłynęły na stary kontynent i… zostały chłodno przyjęte.
Jak to się stało, że dziś zajadamy się ziemniakami w różnych postaciach
Po niezbyt entuzjastycznych początkach kariera ziemniaka nabrała rozpędu. W Polsce Pyrlandia to historyczna kraina gdzie ziemniak stanął na podium w każdej kuchni od ziemiańskiej przez plebańską po chłopską i furmańską. Wszyscy z upodobaniem zajadali się ziemniakami, równie ostro je uprawiając i dzięki temu uniknęli w wielu przypadkach okrutnej śmierci z głodu.
Tuż za ziemniakami przypłynęły choroby
Ziemniak jest taki popularny bo jest wydajny. Spod jednego krzaka mamy około 10 ładnych ziemniaczków plus mniej lub więcej mniejszych pyrtków, które na wsiach lądowały jako pasza dla zwierząt.
Urodzaj ziemniaków został brutalnie przerwany przez kataklizm, który przyszedł nocą
Wraz z importowanymi nowymi odmianami, a nazywał się zaraza ziemniaczana. To choroba, która rozwija się w odpowiednich warunkach. Zwłaszcza na Podkarpaciu. I atakuje wszystko co ma w nazwie psiankowate.
Jaka ziemia jest najlepsza pod uprawę ziemniaków?
Jak na św. Józefa chmurki sadź ziemniaki gdzie górki, a jak pogoda to sadź gdzie woda. Nasze dobre ziemniaczki doczekały się nawet swojego miejsca w mądrości ludowej, która mówi nam wiele o uprawie ziemniaków.
Ziemniak nie lubi wody, choruje i wymaka
Ziemia pod ziemniaki powinna być przepuszczalna. Jeśli mamy IV klasy ziemię piasku więcej niż czegoś innego to nie ma się co martwić. Nieodpowiednie są ziemie mokre, wilgotne i wszędzie tam gdzie stoi woda.
Na samym piasku ziemniak też nie urośnie
Więc przed sadzeniem ziemniaków, tak dwa tygodnie wcześniej warto ziemię wymieszać ze zrobionym wcześniej kompostem, przekompostowanym obornikiem (końskim, owczym, kozim). Ważne, aby to nie była świeża kupa tylko taka po przejściach.
Jak sadzimy ziemniaki
Tak na miesiąc przed sadzeniem należy ziemniaki przygotować. Wyłożyć do kartonowych skrzynek np. takich po jabłkach ze sklepu. Postawić w jasnym pomieszczeniu, można je trochę spryskać wodą od czasu do czasu. Mają puścić małe na około 3-4 cm i grube kłącza. Mogą one być zielone, fioletowe na pewno nie białe.
Tradycyjnie sadzę ziemniaki w rozstawie bulwy co około 30 cm od siebie w rzędzie, a rzędy na szerokość 60 cm od siebie. Następnie przysypuję na równo.
Podgarnianie ziemniaków
Jak tylko ziemniaki pojawią się nad ziemią i znaczą rządek czekam aż mają około 15 cm. Wtedy podgarniam je ziemią spomiędzy rzędów. Jak jest mocno zaskorupiona to zruszam ją ostrą motyczką i podgarniam ziemniaki. Tak podnoszę o około 10 cm, aby grzywka im wystawała.
To samo robię jak urosną na 30 cm. Aż do czasu gdy rośliny zakryją rzędy. Na sam koniec redliny sięgają mi prawie do kolana.
Uprawa współrzędna ziemniaków i bobu
Nie wiem czy bób otrzymuje jakieś korzyści rosnąć koło ziemniaków, ale na pewno mu to nie szkodzi. Sadzę wczesną wiosną czyli mniej więcej początek kwietnia, bób wokół grządki gdzie za miesiąc wylądują ziemniaki.
Bób sadzę w 2 rzędach od strony północnej, a jak mało wychodzi sadzonek to też od zachodniej i wschodniej.
Podgrzewanie ziemi pod ziemniaki
Jest taki fajny patent przydatny przy uprawianiu warzyw. Zimna gleba hamuje ich wzrost. Więc na 2 tygodnie przed sadzeniem można grządkę przykryć czarną agrowłókniną. Ziemia się zagrzeje porządnie, a chwasty nie urosną. Przed sadzeniem roślin należy ją zdjąć i lekko zruszyć ziemię jak jest uklepana.
Stonka i inna cholera czyli co nam może buszować po ziemniakach
Jako tako ziemniaki są dla nas niejadalne jako surowe. Zielone części zawierają solaninę, która jest dla naszego organizmu szkodliwa.
Stonka solaniny się nie boi i tylko czyha na nasze zielone ziemniaczki. Dorosły chrząszcz wygląda jak biedronka tylko w biało czarne paski i pomarańczowym jak śmieciarka łbem.
W czerwcu, gdy zielone ziemniaki rosną sobie świetnie, a bez czarny oszałamia kwitnąc ile wlezie, nad ziemniaczysko nadciąga dorosła stonka. Zimę spędziła w ziemi, na tym samym polu lub u sąsiada.
Stonka składa jaja na spodniej stronie liścia. Jeśli więc cieszymy się z ciepłego czerwca i kwitnącego czarnego bzu, to popatrzmy od razu pod liście ziemniaków w poszukiwaniu kolonii pomarańczowych jajeczek.
Jajeczka stonki niszczymy rozgniatając je palcami, najlepiej w rękawiczkach bo barwią.
Larwy stonki to żarłoczne potwory, które szkieletują liście ziemniaków. Mają kształt nadmuchanych gąsienic z ciemnymi plamkami. Ciałko mają w kolorze dżdżownicy. Na swoich kilku rzędach zbieram larwy stonki ręcznie co drugi dzień do pojemnika z wodą.
Kiedy kopać ziemniaki?
Zwykle po 2 miesiącach po pojawieniu się ziemniaków nad ziemią można szukać pod krzaczkiem ziemniaczków. Można je spokojnie po jednym największym spod krzaczka wybierać. Ale trzeba to robić tak ostrożnie, aby innych nie urywać, one jeszcze urosną. Po wybraniu ziemniaczków zasypujemy ziemię z powrotem.
Kartofelki czy ziemniaczki? Które z nich uprawiacie w swoim ogrodzie? Albo macie dopiero zamiar posadzić? Tylko nie róbcie tego w pobliżu pomidorków czy papryki, bo choroby z ziemniaków łatwo się przeniosą na nie.
Przepięknie kwitną i są łatwe w uprawie. Szkoda że są tak rzadko sadzone w ogrodach.